اکنون قصد داریم به معرفی 42 ترفند ریز و کوچک اما کاربردی و کارآمد در محیط ویندوز XP و رجیستری بپردازیم. ترفندهایی که دانستن هر یک از آنها شما را در کار با محجیط ویندوز حرفه ای تر خواهد کرد. این ترفندها در 3 قسمت معرفی خواهند شد. هم اکنون قسمت اول ترفندها را شامل 12 ترفند بررسی خواهیم کرد.

ابتدا بدانید برای ورود به رجیستری:
از منوی Start وارد Run شده و عبارت Regedit را وارد کرده و Enter بزنید تا رجیستری ویندوز باز شود.

1. چگونه می توان محل پنجره جستجو گر ویندوز را در یک مکان ثابت نگهداشت؟
هر بار که از شبکه خارج می شوید و جستجوگر اینترنت را پاک می کنید، بار بعد خواهید دید که پنجره Ie در جای دیگری قرار می گیرد. برای ثابت نگهداشتن این محل وارد ریجستری شوید و اطلاعات زیر را پیدا کنید و آن را انتخاب کنید.

26. برای تغییر اندازه و محل جداول در Word چه باید کرد؟
راه حل ساده برای آن فشار دادن دکمه Alt و نگهداشتن آن است و سپس می توان با مکان نما و یا اندازه جدول خاص را تغییر داد.

27. چگونه می توان طراحی ها و اشکال مختلفی را برای اسناد ورد در نظر گرفت؟
ورد این امکان را به کاربر می دهد که متون را با توجه به مطالب و ویژگی های آن تنظیم و صفحه آرایی کرد . برای این کار از منوی کار گزینهformat و سپس Design را کلیک کنید . در اینجا می تواند یکی از شماهای مورد نظر را انتخاب کنید. بعضی از انواع طراحی را نیز می توانید در Cd مخصوص نصب Office پیدا کنید.

28. چگونه می توان محتویات هر سلول (Cell ) در اکسل را کپی کرد و چگونه می توان بر هر سلول عملکرد تعریف کرد؟
در Excel XP می توان برای هر سلول علامت گذاری شده یک عملکرد خاص تعریف کرد . مثلا اگر گزارش طی یکسال به 365 قسمت تقسیم شده باشد می توانید نتایج هر روز را ببینید . مثلا می توانید عدد 365 را در یک سلول تایپ کرده و سپس این سلول را با Ctrl+C کپی کنید . سپس در منوی Edit گزینه Paste Special را انتخاب کنید، عملکرد خاص را برای ‎آن عدد تعریف کنید و سپس OK را فشار دهید.

29. چگونه می توان فقط سلول های محتوی یک اعداد را کپی کرد؟
وقتی که بخواهیم در یک ورقه (Sheet) فرمول ها پاک شود و فقط اعداد کپی شود باید Ctrl+A را فشار دهید تا مقادیر علامت گذاری شود و سپس Ctrl+C را فشار دهید. در این حالت گزینه Edit وسپس Raste Special را کلیک کنید . دکمه OK را فشار دهید.

30. چگونه می توان سایت های وب را وارد Excel نمود؟
اطلاعات تجاری و سایر اطلاعات عددی جدید را می توان بدون هیچ مشکلی وارد اکسل کرد و در جداول خاصی اضافه(Insert) کرد. آنهایی را که از اینترنت می خواهید کپی شوند انتخاب کنید و Ctrl+C را فشار دهید . و سپس Excel باز کنید و گزینه Paste را از Edit کلیک کنید و گزینه وب را انتخاب کنید . در پنجره بعدی بر روی کارت زرد رنگ کلیک کنید و گزینه Import را کلیک کنید.

31. چگونه می توان از روی اطلاعات اکسل، جداول Word را بروز کرد؟
شما می خواهید در یک سند Word جداول طراحی شده، بروز شوند، برای اینکار (ترفندستان) جداول مورد نظر در اکسل را انتخاب کنید و آنها را با Ctrl+C کپی کنید. در Word به منوی Edit رفته و گزینه Paste را انتخاب کنید وسپس گزینه Paste As Hyperlink را انتخاب کنید.

32. چگونه می توان نمای Outlook XP را بسیار کوچک کرد؟
وقتی که پنجره فرستادن نامه (Mail) باز است نرم افزار Outlook جای زیادی را در نمایشگر می گیرد . برای کاهش اندازه این پنجره و اینکه در کنار ساعت قرار بگیرد در ریجستری اطلاعات زیر را پیدا کنید:

عیب یابی کامپیوتر های شخصی
صرفنظر از این که کامپیوتر شما چگونه تولید شده است و یا نرم افزارهای نصب شده بر روی آن چگونه نوشته شده اند ، همواره احتمال بروز خطاء وجود داشته و ممکن است در آن لحظه امکان دسترسی به کارشناسان برای تشخیص خطاء و رفع مشکل وجود نداشته باشد . آشنائی با فرآیند عیب یابی و  برخورد منطقی و مبتنی بر علم با این مقوله می تواند علاوه بر  کاهش هزینه ها،صرفه جوئی در مهمترین منبع حیات بشری یعنی زمان را نیز بدنبال داشته باشد .
نرم افزارهای عیب یابی از جمله امکانات موجود و در عین حال بسیار مهم در این زمینه بوده که می توان از آنان به منظور عیب یابی یک کامپیوتر استفاده نمود .

نرم افزارهای عیب یابی
برای عیب یابی کامپیوترهای شخصی تاکنون نرم افزارهای عیب یابی متفاوتی ارائه شده است . برخی از اینگونه نرم افزارها درون سخت افرار کامپیوترهای شخصی ، برخی دیگر درون تجهیزات جانبی ( نظیر کارت های الحاقی )  ، تعدادی دیگر به همراه سیستم عامل و برخی دیگر به عنوان محصولات نرم افزاری مجزائی عرضه شده اند .

• POST ( اقتباس شده از  Power On Self Test ) : برنامه فوق پس از روشن کردن هر نوع کامپیوتر شخصی به صورت اتوماتیک اجراء می گردد . روتین های فوق درون حافظه ROM مادربرد و ROM موجود بر روی کارت های الحاقی ذخیره می گردند.

• نرم افزارهای عیب یابی ارائه شده توسط یک تولید کننده خاص : تعداد زیادی از تولید کنندگان معتبر کامپیوتر به منظور عیب یابی کامپیوترهای تولیدی خود ، اقدام به پیاده سازی و عرضه نرم افزارهای عیب یابی مختص  سیستم های خود می نمایند .

• نرم افزارهای عیب یابی جانبی : به همراه تعداد زیادی از دستگاه های سخت افزاری ، نرم افزارهای عیب یابی خاصی ارائه می شود که می توان از آنان به منظور تست صحت عملکرد سخت افزار مورد نظر استفاده نمود . به عنوان نمونه آداپتورهای SCSI دارای یک برنامه عیب یابی می باشند که درون حافظه ROM BIOS کارت تعبیه و با فشردن کلیدهای ctrl+A در زمان راه اندازی سیستم، امکان دستیابی و استفاده از آن وجود خواهد داشت . کارت های صدا و شبکه نیز معمولا" به همراه یک برنامه عیب یابی ارائه می گردند که می توان از آنان درجهت تشخیص صحت عملکرد وظایف محوله هر کارت استفاده بعمل آورد .

•  نرم افزارهای عیب یابی ارائه شده توسط سیستم عامل : به همراه سیستم های عامل (نظیر ویندوز) ، نرم افزارهای عیب یابی متعددی ارائه شده است که می توان از آنان به منظور  شناسائی و مونیتورینگ کارآئی و عملکرد هر یک از عناصر سخت افزاری موجود در کامپیوتر استفاده نمود .

• نرم افزارهای عیب یابی آماده : تعدادی از تولید کنندگان نرم افزار به منظور عیب یابی کامپیوترهای شخصی اقدام به ارائه نرم افزارهای عیب یابی همه منظوره ای نموده اند. هر یک از نرم افزارهای فوق دارای پتانسیل های مختص به خود بوده  که می توان با توجه به خواسته خود از آنان استفاده نمود .

برنامه عیب یابی POST 
زمانی که شرکت آی.بی. ام در سال 1981 اولین کامپیوترهای شخصی را ارائه نمود در آنان از ویژگی هائی استفاده شده بود که قبلا" مشابه آنان در سایر کامپیوترها به خدمت گرفته نشده بود . استفاده از برنامه ای موسوم به POST  و Parity-checked حافظه ، نمونه هائی در این زمینه می باشند . پس از روشن کردن هر نوع کامپیوتری درابتدا و قبل از هر چیز دیگر ( نظیر استقرار سیستم عامل درون حافظه ) ، برنامه POST به منظور بررسی تست صحت عملکرد عناصر اصلی سخت افزار  موجود در یک کامپیوتر اجراء خواهد شد .
POST ، مشتمل بر مجموعه ای از دستورالعمل های ذخیره شده در تراشه ROM-BIOS مادربرد است که مسئولیت تست تمامی عناصر اصلی در زمان روشن کردن کامپیوتر را برعهده دارد . برنامه فوق قبل از استقرار هرگونه نرم افزار در حافظه ، اجراء خواهد شد .

برنامه POST چه چیزی را تست می نماید ؟
پس از روشن کردن کامپیوتر، برنامه POST  به صورت اتوماتیک اجراء و مجموعه ای از تست های لازم به منظور بررسی صحت عملکرد عناصر اصلی در کامپیوتر را انجام می دهد. تست حافظه ، پردازنده ، حافظه ROM ، مدارات حمایتی برداصلی و  تجهیزات جانبی نظیر اسلات های موجود بر روی برد اصلی ، نمونه هائی در این زمینه بوده که توسط برنامه POST   تست خواهند شد . اندازه برنامه POST بسیار کم بوده و صرفا" قادر به تشخیص خطاهای بحرانی می باشد . در صورتی که پس از انجام هر یک از تست های انجام شده توسط برنامه POST مشکل خاصی تشخیص داده شود ، پیام های خطاء و یا هشداردهنده ای که نشاندهنده نوع خطاء است ،  ارائه می گردد . پیامد وجود هر گونه خطاء در این مرحله ، توقف فرآیند معروف بوتینگ ( استقرار سیستم عامل درون حافظه ) خواهد بود . خطاهائی که توسط برنامه POST تشخیص داده می شوند را fatal error نیز می گویند چراکه عملا" توقف فرآیند بوتینگ را بدنبال خواهند داشت .

نحوه نمایش نوع خطاء
ماحصل اجرای برنامه POST ، ارائه سه نوع پیام خروجی است : کدهای صوتی ، کدهای مبنای شانزده که برروی یک پورت I/O با یک آدرس خاص ارسال می گردد و پیام های مبتنی بر متن که بر روی نمایشگر نمایش داده می شوند . برای گزارش خطاهای تشخیص داده شده توسط برنامه POST از سه روش زیر استفاده می گردد :

• کدهای صوتی ( Beep Codes  ) : کدهای فوق از طریق بلندگوی سیستم  قابل شنیدن می باشند .

• کدهای Checkpoint : کدهای فوق ، کدهای مبنای شانزده checkpoint  می باشند که برای یک پورت I/O  با یک آدرس خاص ارسال می گردند . برای مشاهده کدهای فوق به یک برد خاص نصب شده در یکی از اسلات های ISA و یا PCI نیاز می باشد .

• پیام های نمایش داده شده بر روی نمایشگر : پیام های خطاء فوق صرفا" پس از مقداردهی اولیه آداپتور ویدئو قابل نمایش بر روی نمایشگر و استفاده خواهند بود . 

کدهای صوتی برنامه POST 
از کدهای فوق صرفا" برای اعلام خطاهای بحرانی استفاده می گردد . خطاهای فوق در ابتدای فرآیند راه اندازی کامپیوتر و زمانی که هنوز کارت ویدئو و سایر سخت افزارها وارد مدار عملیاتی نشده اند ، محقق می گردند . با توجه به این که در این مقطع نمایشگر در دسترس نمی باشد ، کد مربوط به هر یک از خطاهای موجود به صورت مجموعه ای beep  مشخص می گردد . در صورتی که ماحصل اجرای برنامه POST موفقیت آمیز بوده و مشکل خاصی وجود نداشته باشد ، پس از اتمام برنامه POST ، صرفا" یک صدای beep قابل شنیدن خواهد بود . در برخی سیستم ها ( نظیر کامپیوترهای کامپک ) پس از اتمام موفقیت آمیز برنامه POST دو مرتبه beep نواخته می شود . در صورتی که تست صحت عملکرد برخی عناصر با موفقیت توام نباشد ، برای اعلام نوع خطاء تعداد مشخصی beep که ممکن است کوتاه و یا بلند و یا ترکیبی از هر دو باشد ، نواخته می گردد .

کدهای Checkpoint مربوط به برنامه POST
کدهای فوق ، اعداد مبنای شانزدهی می باشند که توسط روتین های برنامه POST بر روی یک  پورت I/O با یک آدرس خاص ( مثلا" آدرس 80h ) نوشته می گردند . به کدهای فوق ، کدهای POST نیز گفته شده و امکان مشاهده و خواندن آنان صرفا" با نصب آدپتورهای خاصی در یکی از اسلات های سیستم ، فراهم می گردد . آداپتورهای فوق در ابتدا توسط تولید کنندگان مادر برد و به منظور تست سخت افزارهای تولیدی استفاده می گردید . در ادامه شرکت های متعددی ( نظیر میکرو 200 و   2000 ، JDR Microdevice   ) با تولید اینگونه کارت ها امکان استفاده از آنان را برای سایر تکنسین ها فراهم نمودند .
از کدهای POST Checkpoint می توان به منظور ردیابی وضعیت سیستم در زمان فرآیند بوتینگ  از زمانی که سیستم روشن می گردد تا زمانی که برنامه bootstrap loader اجراء می گردد ( آغاز استقرار سیستم عامل در حافظه )، استفاده نمود .
پس از نصب یک POST code reade درون یکی از اسلات های مادربرد و همزمان با اجرای برنامه POST ، یک عدد مبنای شانزده بر روی نمایشگر کارت نمایش داده خواهد شد . در صورت توقف غیرمنتظره سیستم ، با استفاده از کد نمایش داده شده می توان خطاء موجود را تشخیص داد .  در شکل زیر یک  POST card reader نشان داده شده است .

پیام های نمایش داده شده بر روی نمایشگر
پیام های نمایش داده شده بر روی صفحه نمایشگر ، پیام های مختصری می باشند که یک نوع خاص خطاء را گزارش می نمایند . پیام های فوق صرفا"  پس از مقداردهی کارت ویدئو و نمایشگر قابل نمایش و استفاده خواهند بود.

در صورتی که دوست دارید تا با سرعت بیشتری با کامپیوتر کار کنید و خود را حرفه ای تر نشان دهید ترفندی فوق العاده را برای شما در نظر گرفته ایم. قصد داریم تا بیش از 200 کلید میانبر در محیط ویندوز XP را به شما معرفی کنیم که با استفاده از آنها میتوانید به طور کامل کارهایی که میتوانید با موس انجام دهید را با کیبورد شبیه سازی کنید.
کلیدهای عمومی
Esc لغو عملیات در حال انجام.
F1 راهنما.
F2 در حالت عادی تغییر نام آیتم (های) انتخاب شده. در برنامه های قدیمی تر (معمولأ تحت DOS) ذخیره فایل جاری.
F3 جستجو.
F4 باز کردن لیست پایین رونده نوار آدرس.
ادامه مطلب...

                 این ترفند رو با توضیحات کامل به دوستان عرضه میدارم


نکته:این ترفند فقط روی نوکیا 6600 تست شده و کاملا جواب میده-بهتره برای حصول اطمینان از این ترفند چندین برنامه رو باز کنید تایم بگیرید ببینید چقدر طول کشید تا باز بشند و بعد از اجرای ترفند نیز این عمل را انجام دهید-طبق تخمینی که من زدم حدود 25% افزایش سرعت داریم-در ضمن دوستان عزیز یک همکاری بکنند و این ترفند رو روی گوشی های خودشون(غیر از 6600 که تست شده)تست کنند و نتایج رو همینجا اعلام کنند.

مرسی

راهنمای اجرای ترفند:

خوب مراحل رو یکی یکی با هم انجام میدیم
خوب دقت کنید تا نتیجه بگیرید.برای اینکه راحت تر متوجه بشید به عکسهای مربوط به
هر مرحله نیز دقت کنید

این پروسه شامل 4 مرحله میباشد

مرحله 1:داخل منو شوید و برنامه to-do list رو باز کنید حالا قسمت options رو زده و گزینه New To-do List را انتخاب کنید
در قسمت subject بنویسید Speed
در قسمت Due Date این تاریخ رو وارد کنید 29/01/2005
در قسمت priority گزینه high رو انتخاب کنید
حالا گزینه done رو بزنید

عکس مربوط به مرحله 1




مرحله 2:از برنامه To-do list خارج نشوید.حالا مجددا options رو بزنید و گزینه
new to-do list رو انتخاب کنید-اینبار در قسمت subject بنویسید qoukie
در قسمت Due Date این تاریخ رو وارد کنید 29/01/2005
در قسمت priority گزینه low را انتخاب کنید
حالا گزینه done رو بزنید

عکس مربوط به مرحله 2




مرحله 3:از برنامه خارج نشوید حالا speed رو از لیست انتخاب کنید و گزینه options رو بزنید و بعد گزینه mark as done رو بزنید-بعد qoukie رو انتخاب کرده بعد options و بعد mark as done

عکس مربوط به مرحله 3




مرحله 4:برنامه رو ببندید و گوشی خودتون رو restart کنید

موفق باشید

خدمات دیجیتالی در کشاورزی

نویسندگان: ملنی ای.گاردنر، کتابخانه ملی کشاورزی

جوآن دو وریس، دانشگاه مینه سوتا
سیندی کاگ، دانشگاه ایالتی واشنگتن

ترجمه: محمد خواجوی

چکیده:
مرکز ‌اطلاعات شبکه کشاورزی (ای.جی.ان.آی.سی)، نظام اشاعه اطلاعات اینترنتی برای بهبود کیفیت منابع و اطلاعات کشاورزی می‌باشد. در حال حاضر بیش از 35 سازمان در این شبکه فعال هستند که هر یک بخش کوچکی از اطلاعات تخصصی آن را تأمین می‌کند. این نظام اطلاعاتی شامل برنامه‌های منظم جهت مداری است که اطلاعات کشاورزی و امور مربوطه و منابع مرجع چند رسانه‌ای برای استفادهء عموم، دانش‌پژوهان، گروه‌های تجاری و کاربران دولتی فراهم می‌آورد.
بعضی از اهداف ای.جی.ان.آی.سی از این قرار است: شناسایی و ارزیابی مجموعه عظیم اطلاعات و منابع الکترونیکی، سهولت دسترسی و بازیابی از مفیدترین منابع اطلاعاتی، گردآوری کامل‌ترین آن‌ها، اطلاع‌رسانی به متخصصین مناطق تحت بررسی و خدمات مرجع پیوسته، استفاده ازخصوصیت اشاعه اینترنتی به عنوان اهرمی جهت اطمینان خاطر از این که کار و مسئولیت به یک نسبت در این امر دخالت داشته‌اند و سهولت در همکاری و ارتباط بین جامعه بزرگ کشاورزی، ویژگی شاخص هر یک از این مراکز ارائه خدمات مرجع می‌باشد. اعضاء همواره خلاصه‌ای در مورد این مرکز و دو نمونه مطالعاتی در دسترسی کاربران قرار می‌دهند. آنها کارهای انجام شده توسط دانشگاه مینه سوتا در آماده‌سازی برای انتقال منابع مرجع به دانشگاه، ایالت تا سطح جهانی را شرح می‌دهند و نیز تلاش‌های دانشگاه ایالتی واشنگتن را برای ساخت مجموعه مراجع دیجیتالی به بحث می‌پردازد.

خلاصه‌ای در مورد ای.جی.ان.آی.سی
مرکز اطلاعات شبکه کشاورزی (ای.جی.ان.آی.سی) نظام اشاعه اینترنتی برای دسترسی به منابع و اطلاعات کیفی کشاورزی است که به اتفاق اعضاء (www.agnic.org) اداره می‌شود.
کتابخانه ملی کشاورزی ایالت متحده (ان.ای.ال) و چندین موسسه عضو حدود ده سال پیش متوجه شدند که همکاری و اشتراک منابع بین موسسات با هدف مشترک کشاورزی از ضروریات هیات ان.ای.ال. در جهت افزایش دسترسی به اطلاعات کشاورزی می‌باشد. در این میان منابع مشترک، اطلاعات تخصصی مربوطه و خدمات مرجع پیوسته کلیه موفقیت ای.جی.ان.آی.سی می‌باشد.
ای.جی.ان.آی.سی در پی نیاز به تعیین نقش کتابخانه‌ها و سایر فراهم‌کنندگان اطلاعات در محیط الکترونیکی جدید بوجود آمد و در یک کمیته همکاری مشترک برای دسترسی به منابع کیفی به شکل الکترونیکی شامل فایلها، منابع جدید، اطلاعات آماری با هم همکاری می‌کنند.
در پی این نظریه که هدف اصلی آن امکان دستیابی به اطلاعات بهینه می‌باشد خدمات مرجع پیوسته (بخصوص مراجع اشاعه شده) از عناصر مهم این سرویس محسوب شدند. بعد از آزمایش بین هفت سایت به صورت آکادمیک (1997-1996) همه اعضاء اتفاق‌نظر داشتند که پاسخ به کاربران از سوی این مراکز مستدل و قابل قبول بوده است.
این شبکه موفقیت‌های مختلفی را تجربه کرده است. بعد از آزمایش و اندکی پس از دوره ارائه مرجع پیوسته، یکی از سایت‌های ای.جی.ان.آی.سی تصمیم گرفت که گزینه‌ای با عنوان "سوالی بپرسید" را از برنامه خود حذف کند. ولی در مدت کوتاهی در برابر فشار اتحادیه، سایت مجبور شد این مورد را به صفحهء اول خود اضافه نماید. در طی دو روز آنها بیش از 400 سئوال دریافت کردند. لذا دوباره تصمیم گرفتند که این گزینه را از سایت بردارند. در یک تحلیل اجمالی از مسئله عللی بر دریافت این همه سئوالات که به دست آمد به شرح زیر می‌باشد).
1. این صفحه برای متخصصینی که در یک زمینهء خاص پژوهش می‌کنند، ایجاد شده بود.
2. موضوع چنان کاربر مدار بود که کانون توجه کاربران غیرمتخصصین بوده است.
3. سایت توسط متخصصین موضوعی و اطلاع‌رسانی بوجود آمده و اداره می‌شد نه کتابداران.
ارزیابی مجدد ساختار صفحه منجر به طراحی مجدد آن شد در این طراحی مجدد حجم صفحه کم و اطلاعات بیشتر پاسخگوی نیاز مصرف‌کنندگان شده بود.
به جز دو سایت مرکز اطلاعات شبکه کشاورزی، بقیه بوسیلهء کتابداران یا از داده‌های ورودی آن‌ها در زمینه ساختار، گسترش و انتخاب منابع اداره می‌شود.
اعضاء مرکز معتقدند که کاربران بیشتر خدمات را از سایت‌های سازمان‌یافته که سطح وسیعی از کاربران را تحت پوشش قرار می‌دهند با امکان پاسخ‌های مکرر به پرسشهای مکرر و استفاده از منابع پراستفاده و سایر اطلاعات عمومی می‌گیرند.
بسیاری از اعضای احتمالی آینده از پیوستن به اتحادیه طفره می‌روند چرا که از مواجه شدن با انبوه سئوالات واهمه دارند.
پیچیده شدن مسئله زمانی است که برخی از کتابخانه‌های دانشگاهی اهداء زمین گروه کاربران محدودتری نسبت به سایر اعضای مرکز اطلاعات شبکه کشاورزی دارند.
با جهانی شدن هر برنامه، اکثر موءسسات اهدای زمین سعی در توسعهء فعالیت‌هایشان برای خدمت به کمیته‌های جهانی دارند و بیشتر این مراکز نیز برای پیوستن به مرکز اطلاعات شبکه کشاورزی تمایل نشان می‌دهند. حال دانشگاه مینه سوتا دربارهء تلاش‌هایش در زمینهء سیر تغییرات برای گسترش اجزاء مرجع پیوسته سایت مربوطه خود صحبت می‌کند.

دانشگاه مینه سوتا به سوی جهانی شدن
ماهیت تعاونی و اشاعه مرکز اطلاعات شبکه کشاوری حامی و مشوّق مشارکت موءسسات اهدای زمین در سطح بسیار بالا بوده است. برای یک کتابخانهء اهدا زمین غیرممکن است که بتواند با سایت خود پاسخگوی تمام بخش‌های کشاورزی و علوم وابسته بوده و به سئوالات تک تک افراد نیز پاسخ دهد. از سوی دیگر، وجود سایت وبی که روی بخش‌های خاصی از موضوع تمرکز کرده و توسط یک مجموعه برنامه قانونی و وزنه‌های تحقیقی برنامه‌ریزی شده و با حسن شهرت ملی پشتیبانی شده نیز هیجان‌انگیز به نظر می‌رسد.
دانشگاه مینه سوتا دو سایت مرکز اطلاع‌رسانی شبکهء کشاورزی دارد. هر دو سایت براساس ویژگی‌های منحصر به فردی بوجود آمده‌اند که پایه و اساس سایت‌ها به حساب می‌آیند. جنگل‌داری مرکز اطلاعات شبکهء کشاورزی (forestry.lib.umn.edu/agnic) چهار پایگاه اطلاعاتی دارد که بیش از 20 سال است که توسط کتابخانه جنگل‌داری جین آلبرشت تهیه و منتشر می‌شود. جنگل‌داران خواهان اطلاعاتی هستند که در پایگاه‌های اطلاعاتی بزرگ کشاورزی و علوم اجتماعی جنگل‌داری پنهان شده باشد نیستند بلکه در پی اطلاعاتی هستند که شامل طرح‌های جدید، احداث و نگهداری، حفاظت و گسترش جنگل‌های استوایی و پایگاه‌های اطلاعاتی جنگل‌داری شهری هستند، می‌باشند. کشاورزی و اقتصاد کاربردی مرکز اطلاعات شبکهء کشاورزی (agecon.lib.umn.edu/agnic.endex.html) منابع قابل بررسی به صورت متن کامل از طریق بخش‌های دانشگاهی علمی-کاربردی در سطح کشور در اختیار همگان قرار می‌دهد. اطلاعات کشاورزی و اقتصاد کاربردی از طرف انجمن اقتصادی-کشاورزی خدمات پژوهش اقتصادی و موءسسه کشاورزی آمریکا حمایت می‌شود. این ابتکار پاتریشیا رودکویچ، کتابدار کشاورزی و اقتصاد کاربردی است. اقتصاددان‌ها به صورت معمول به کار روی مسائل تحقیقی روز تأکید دارند.
خدمات مرجع پیوسته در حوزه‌های موضوعی خاص جزو سایت موضوعی مرکز اطلاعات شبکهء کشاورزی در نظر گرفته شده است. این سایت‌ها شامل دستیابی به منابع الکترونیکی موجود از مجموعه‌ها و پیوندها به دیگر منابع مربوط موجود در اینترنت را فراهم می‌آورد. بسیاری سایت‌ها استفاده مکرر از منابع پیشنهاد شده و پاسخ‌های مکرر به پرسش‌های مکرر را مشخص می‌کنند و این منابع باید اگرنه برای همه، بلکه حداقل برای اکثر سئوالات کاربران پاسخ فراهم نماید. اگر سئوالاتی بی‌جواب بمانند، کتابدار شخصاً می‌تواند برای دستیابی به اطلاعات مورد نیاز یاری نماید.
تفاوت بین خدمات میز مرجع پیوسته و سنتی همیشه در وهله اول مشخص نمی‌شود بلکه به مرور این تفاوت آشکار می‌گردد. خدمات مرجع پیوسته مستلزم کار و تنظیم آن از سوی کتابدار است. هیچ فرصتی برای ایراد گرفتن‌ها در مورد صدای مشتری یا طرح سئوالات کنجکاوانه او وجود ندارد. بنابراین کتابدار به تنهایی در مورد اینکه چه میزان اطلاعات مورد نیاز است تصمیم می‌گیرد. چون سرعت در این محیط ارزشمند است، کتابدار ضرورت پاسخ‌گویی کامل و سریع را درک می‌کند، هر چند که نوشتن یک پاسخ کتبی نسبت به یک پاسخ شفاهی مستلزم زمان و تلاش بیشتری است. شاید بتوان گفت که این اختلاف چشمگیر از ماهیت ناشناخته تقاضاها ناشی می‌شود. تا زمانی که سایت اطلاعات مربوط به کاربر را جمع‌آوری می‌کند، کتابدار موقعیتی برای درک تقاضای مورد درخواست ندارد. بازخورد سودمندی پاسخ حداقل خدمات پیوسته برابر با خدمات مرجع سنتی (قدم زدن و تلفن کردن) است.
یک ساختار مناسب و سازمان‌یافته از منابعی که به دقت انتخاب شده باشد برای کاربران این اطمینان خاطر را ایجاد می‌کند که می‌توان به سهولت اطلاعات مورد نیاز را مشخص و اطلاعات اضافه را از آن حذف کرد. توسعه وب سایت و مرجع پیوسته وقت‌گیر بوده و هزینهء نگهداری آن بسیار بالاست. به دلیل محدودیت‌های زمانی، روند کار مرجع به نحو شگفت‌انگیزی از اطلاعات میز مرجع به سوی توسعهء خدمات مرجع وب مدار در حال تغییر است. کاربران شبکهء جهانی وب انتظار خدمات بیست و چهار ساعته و هفت روز در هفته را دارند. جالب این که بسیاری از سئوالات جنبهء تمجید از پایگاه‌های اطلاعاتی داشته یا پیشنهاد در زمینهء ایجاد پیوندهای جدید یا توصیه‌هایی در جهت اصلاح فرمت آن هستند. عامل مهمی که باید در زمان تجسم یک وب سایت در نظر گرفت پیش‌بینی پوشش بیشترین سطح ممکن کاربران است. ایجاد سطوحی از منابع روشی است که باعث می‌شود سطح وسیعی از درخواست‌های کاربران را در خود جای دهد.
پیش‌بینی وسیع‌ترین سطح کاربران چشم‌انداز جدیدی برای بسیاری از کتابخانه‌های اهدا زمین است. هر چند با تأکید مجددی که در هیئت امدادی دانشگاه مینه سوتا به عمل آمد وجود سطح وسیع کاربران اهداف خاص موءسسه را تأمین می‌کنند. دانشگاه به طور جدی مشارکت با بخش‌های تجاری، صنعتی، دانشجویان دوره لیسانس، جامعه روستایی، تحصیلات گروه‌های خاص و برنامه‌های پژوهشی بین‌المللی را شروع کرده است.
دانشجویان و اساتیدی که در این راستا کار می‌کنند در سراسر جهان پراکنده‌اند.

گسترش مجموعه مرجع مجازی
دانشگاه ایالتی واشنگتن روی درختان میوه به عنوان موضوع اصلی کشاورزی تأکید دارد. ایالت واشنگتن یکی از تولیدکنندگان بزرگ درختان میوه است، که 47% محصول کل سالانه سیب و گیلاس و 42% محصول گلابی آمریکا را فراهم می‌کند. دانشگاه ایالتی واشنگتن چندین سایت ترویجی در ارتباط با درختان میوه و انتشارات متعددی از محصولات بر پایه یکسال دارد. با تکیه بر چنین جایگاه محکمی، دانشگاه ایالتی واشنگتن توسعهء سایت مرکز اطلاعات شبکهء کشاورزی در زمینهء درختان میوه را به عهده گرفت.
اگر پوشش موضوعی یک سایت مرکز اطلاعات شبکه کشاورزی خاص باشد، بدون تردید مخاطبین موردنظر که شامل عموم مردم، جامعه دانشگاهی، تجاری و ادارات دولتی می‌باشد بسیار وسیع جلوه می‌کنند. دلایل محکمی برای گسترش مجموعه مرجع به منظور خدمت به گروه‌های مختلف وجود دارد. می‌توان به طور قانونی یکسری پیوندهای موردنظر دانشگاه ایالتی واشنگتن را از سایت محبوب علوم در جهان که مخصوص بچه‌هاست ایجاد و انتشارات ترویجی با شاخص‌های اقتصادی و دولت فدرال را برای کنترل مهاجرت کارگران مزارع فراهم آورد. قسمت ذیل درباره تلاش‌های ما برای ساخت مجموعه مرجع الکترونیکی در زمینهء درختان میوه برای خدمت به مشتریان گوناگون بحث می‌کند.

اهداف
سه مورد از اهداف مرکز اطلاعات شبکه کشاورزی به تأمین اطلاعات مرجع اختصاص دارد که عبارتند از:
• شناخت و ارزیابی مجموعه عظیم اطلاعات و منابع الکترونیکی
• سهولت دستیابی به این مجموعه
• امکان دسترسی به متخصصین این حوزه و اطلاعات مرجع پیوسته

گسترش مجموعه با توجه به سایت
گسترش مجموعهء سنتی اساس گسترش و توسعهء مجموعه خدمات پیوسته است. ابزارها تغییر کرده‌اند، اما مفاهیم ثابت مانده‌اند. کتابداران با تعیین موقعیت، ارزیابی و دستیابی منابع به ارزش آن می‌افزایند. این روند فزاینده چنین است:
• مرجع
• منابع مرجع
• منابع مرجع الکترونیکی
• منابع مرجع الکترونیکی پیوسته
هم اکنون بررسی و بازدید سایت‌های چند کتابخانه به صورت رایگان در ازای وجه قابل دسترسی هستند. از این مجموعه می‌توان به "بررسی‌های اینترنتی" در بخش اخبار کتابخانه‌های پژوهشی دانشگاه، یا‌"پایگاه اطلاعاتی" در مرجع و سرویس‌های سه ماهه کاربران و انتخاب‌هایی که رسانه‌های الکترونیکی و چاپ را یکپارچه می‌کند اشاره کرد. ژورنال‌های تخصصی موضوعی با شکل چاپی در بررسی با منابع الکترونیکی کندتر پیش رفته‌اند. ما هنوز در حال یافتن ژورنال‌هایی هستیم که به طور منظم وب سایت‌ها را بررسی می‌کنند. در نتیجه کتابداران ما باید سایت‌های مختلف را جستجو و ارزیابی کنند.
پس فرق بین انتخاب ابزار الکترونیکی برای کاربران مرجع مجازی و استفاده درون سازمانی در پاسخ گویی به سئوالات مرجع مجازی چیست؟ یک گزارش ساده می‌گوید: آیا کاربر می‌تواند به ابزار خاصی دسترسی پیدا کند؟ آیا نیاز به مجوز هست؟ آیا محدودیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری وجود دارد؟ انتخاب کننده باید علاوه بر ارزیابی معمول اختیارات، وقت‌شناسی، قابلیت اطمینان، قابلیت استفاده، عمق، وسعت و غیره این مسائل را نیز در نظر بگیرد. آیا وب سایت به راحتی قابل جستجو است؟ آیا نتایج دقیق و یکپارچه هستند؟ آیا کاربر می‌تواند به راحتی از سایت خارج شود؟ سایت‌های موءسسه می‌تواند در این تصمیم‌گیری‌ها موءثر باشد.
جستجوی منابع مجازی مستلزم جهانی اندیشیدن است. کتابدار نمی‌تواند به چند منابع بررسی یا کارگزار مصوب کتابی اعتماد کند. جایگزینی فعال برای جستجوی منابع وجود ندارد، و این به معنای صرف دقت در خدمات مرجع پیوسته و تلاش برای یافتن استراتژی‌های مختلف در موتورهای کاوش متعدد است. یک موضوع مورد تحقیق در هر یک از موتورهای کاوش Askjeeves, Google و Altavista نتایج بسیار متفاوتی به دست می‌دهد. به عنوان مثال اخیراً تحقیقی در مورد "Yellowstone Science" داشتم یک دوجین موتور کاوش در مورد گزارش‌های مربوط به موضوع با عنوان: "Greater Yellow Stone Ecosystem" بررسی کردم. بازیابی کل و استفاده واقعی 100 یافته اول از هر همپوشانی کمتر از 20% بود. در ارائه خدمات مرجع مجازی و مجموعه‌ها، کتابداران باید خوب از بد را از هم تفکیک کنند. آموزشگاه من در ویسکونزین، با پذیرفتن شعار "تعویض و پاکسازی بی‌باکانه" که موجب توسعهء مجموعه، خصوصاً در مقابل سیل منابع الکترونیکی موجود است. آن‌ها باید چندتایی از میان تعدادی زیاد را انتخاب و آن‌ها را قابل دسترسی سازند.
این جایی است که شما باید مثل یک علامت ضربدر بین خانم مانرز حسابدار و یک وکیل قرار بگیرید. وقتی که منابعی را که باید به سایت مرجع مجازی خودتان اضافه کنید، معین کردید، زمانی است که باید بدانید که مجاز به پیوند هر چیزی نیستند. شما باید اطمینان دهید که از اینترنت استفاده نادرست نمی‌کنید، اگر متوجه شدید که سایتی سایت مجاز نیست، احترام حرفه‌ای ایجاب می‌کند که با تهیه کننده آن تماس گرفته و اجازه ارتباط با سایت خودتان را بگیرید. اخیراً یک آگهی تبلیغاتی در ارتباط با یک منبع بسیار جالب توجه از طرف انستیتو همسایه، دانشگاه آیداهو، به صورت چاپی CD-ROM (صفحه نوری) به دستم رسید. از آنجا که دانشگاه ایالتی واشنگتن شامل چند دانشگاه، ایستگاه‌های تحقیقاتی و چندین درجه تحصیلی است، من موظف شدم تا مجوز نصب CD-ROM را روز سِروِر خودمان به منظور استفاده تمام گروه‌های مشتریان بگیرم. به من گفتند که کاملاً مجازم وب سایت آن‌ها را در فهرست پیوسته خودمان وارد کنم، به این ترتیب کاربران می‌توانند بدون هیچ هزینه‌ای و در هر زمانی به اطلاعات جدید و روزآمد دسترسی داشته باشند و صد البته که این بهترین سناریو بود. سایت‌های مستقل ایجاد شده از طرف موءسسات دانشگاهی، آژانس‌های دولتی، بنگاه‌های فروش محصولات تولیدی، بنگاه‌های فروش اطلاعات-کتابشناختی، اقتصادی و آماری، از کتابخانه‌هایی که می‌خواهند به صورت انفرادی یا در سطح جهانی پیوندهایی به سایت‌های آن‌ها ایجاد کنند استقبال نمی‌کنند. و اگر بخواهیم چنین سایت‌هایی را به مجموعه مرجع مجازی خود اضافه کنید باید برای گرفتن مجوز با آن‌ها وارد مذاکره شوید چه این سایت مجموعه عظیم و گسترده‌ای مثل مرکز اطلاعات شبکه کشاورزی باشد یا یک مجموعه مرجع محلی خودتان. آیا مجوزی که می‌خواهید امکان دسترسی به کاربر توزیعی را فراهم می‌کند؟ یا می‌توانید با مجوز تک ایستگاهی برای پاسخ‌گویی به سئوالات مرجع از آن استفاده کنید کار کنید؟ به همین دلیل است که مجوزگیری و مشاره حقوقی بخش‌های مهمی از گسترش مجموعه جدید و مستلزم توجه خاص می‌باشد.
فهرست‌نویسی
سازماندهی یک مجموعه مرجع مجاری به شاخه‌های فرعی به یک مفهوم به معنای فهرست‌نویسی درونی می‌باشد. چنانچه قصد دارید براث سایت‌تان موتور کاوش فراهم کنید باید مطمئن شوید که اجازه کاوش در مورد موءلف، ناشر، موضوع و کلیدواژه‌های اطلاعاتی به همان نسبت عنوان وجود دارد. مشکلات واقعی وقتی ظاهر می‌شود که کتابداران منابع الکترونیکی داخل و خارج از سایت را در فهرست کتابخانه خود وارد می‌کنند. همه کتابداران را می‌توان به نوعی کتابدار مرجع دانست. ما همه در بازیابی منابع سریع و خوب هستیم و دیگران را نیز در این بازیابی کمک می‌کنیم. و عموماً مایلیم که این بازیابی حتی‌الامکان ساده و روان باشد. بنابراین نه تنها سایت‌ها را انتخاب کرده و به نتیجه می‌رسیم بلکه به همان خوبی نیز فهرست‌نویسی می‌کنیم. وقتی به یک نمایه پیوسته یا به CD-ROM یا مجله الکترونیکی دسترسی پیدا می‌کنیم، انتظار داریم که منابع در فهرست‌های ما منعکس شود. اما در مورد منابعی که به صورت سایت آزاد هستند چه؟ ایا آن هم به فهرست اضافه می‌شود؟ چه کسی مسئول بررسی کار پیوندهاست یا در صورت قطع شدن دوباره آنها را برقرار می‌کند. اگر محصول چاپی قبلی به صورت الکترونیکی قابل دسترسی نباشد چه؟ آیا به سوابق قبلی خود در تماس هستید، یا این که منتظر نمونه جدیدی از کتابخانه کنگره می‌مانید، یا خودتان یک نمونه جدید ایجاد می‌کنید یا این که منبع را در فهرست جداگانه منابع الکترونیکی قرار می‌دهید؟ اگر خواستار یک مجموعه مرجع مجازی قوی و کارآمد هستید، لازم است در مورد این مسائل بحث و به یک سیاست واحد برسید که در غیر این صورت با سئوالاتی که جنبهء شخصی دارند غرق خواهید شد و فهرست شما نه یکدست و نه مفید خواهد بود.

توسعه مجموعه برای خدمات
خدمات مرجع برای حرفه ما چندان ضروری است که اغلب فراموش می‌کنیم تغییرات آن به چه صورت بوده و تفاوت آن از بخشی به بخش دیگر به چه شکل است. در دانشکده، کلاس‌هایی در مورد نحوهء استفاده منابع مرجع تشکیل می‌دهیم، احتمالاً با افرادی در تورهای مباحثاتی برخورد کرده‌ایم که باید به سئوالاتشان پاسخ می‌گفتیم و احتمالاً به آنها شماره تماس یا اطلاعات تحویل مدرک برای پیگیری از طرف خودشان داده‌ایم. معمولاً در یک کتابخانه تجاری، کتابداران اطلاعات مورد نیاز را پیدا کرده، مدارک را یافته و رئوس مطالب را برای هماهنگی با بسته موردنظر ایجاد می‌کنند. برای پشتیبانی خدمات اضافی، مجموعه مرجع می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای کاربران باشد اما در مورد مجموعه مرجعی که از سرویس‌های مرجع مجازی پشتیبانی می‌کنند چه؟
لازم است دو حوزهء اصلی در نظر گرفته شود: منابعی برای کتابدار جهت پاسخ‌گویی به سئوالات مرجع مجازی و منابعی برای کاربر مجازی. اخیراً یک سئوال مرجع از طریق پست الکترونیکی دریافت کردم که اطلاعاتی در مورد سه سندرم پزشکی می‌خواست که املای دو تای آن‌ها غلط بود که اگر این سئوال به صورت حضوری بود مجبور بودم کاربر را به محیط مرجع پزشکی مربوطه برده، طرز کار با فرهنگ‌ها و دایر‌ﺓالمعارف‌ها را به او نشان داده در نهایت به املای صحیح کلمات می‌رسیدیم. در حالی که برای یک کاربر مجازی نمی‌توانم چنین کاری کنم و نه قادرم برای آن‌ها منابع پزشکی خاصی را توصیه کنم. نتیجه این که به سئوال در مورد هر سندرم با توضیح‌های کوتاهی که از یک فرهنگ پزشکی چاپی به دست آورده بودم، پاسخ دادم، پیشنهاد کردم تا از طریق مجموعه کتابخانه محلی کنترل شود و سپس کاوش وبی در مورد سایت‌های قابل اطمینان انجام دادم.
سطح اطلاعات کلینیک مایو را برای سئوالات مناسب دیدم و آن را نیز جزو آدرس‌های اینترنتی برای کاربر فرستادم.

نتیجه
قرار گرفتن در حرفه اطلاع‌رسانی در "عصر اطلاعات" بسیار جالب توجه، هیجان‌انگیز و حساس است. ما هر روزه در حال بازیابی خدمات مرجع و مجموعه‌ها هستیم. واقعیت مجازی به سرعت تبدیل به واقعیت آشکار می‌شوند و مجموعه‌های مرجع مجازی ابزار اصلی هر خدمات مرجع می‌شوند. عملیات گسترش مجموعه برای به نتیجه رسیدن باید هم سایت‌های مرجع و هم خدمات مرجع و به همان نسبت نیز کتابداران مرجع را در محاسبات خود منظور کنند

ایران عضو جامعه اطلاعاتی جهانی است و تا کنون مشارکتهای خوبی در تصمیم سازی برای این جامعه هزاره سوم داشته است. هدف از این اجلاسهای تاریخی که تکرار آنها بعید بنظر می‌رسد‌، خلق یک دیدگاه مشترک در مورد عصر اطلاعات تحت عنوان جامعه‌ی اطلاعاتی بوده است. از جمله دستاوردهای مهم این دو اجلاس اعلامه اصول و برنامه عمل آن بوده است که با مشارکت 192 کشور از جمله ایران بدست آمده است. در برنامه اصول به موارد زیادی از جمله فقرزدایی، توانمند سازی زنان، جوانان، محرومان، تحصیلات ابتدایی برای همه، جها‌ن‌شمولی، همبستگی ملل جهان، آزادیهای اساسی، حق توسعه برای همه، آزادی بیان، رعایت آزادی دیگران، دسترسی همه به اطلاعات، حق حاکمیت کشورها، تنوع‌فرهنگی، حفظ و توسعه زبانهای محلی، چند زبانی در محیط‌های مجازی، کاهش شکاف دیجیتالی، رشد سلامت و پیشگیری بیماری‌ها و موارد بسیار دیگر پرداخته شده است. علاوه بر موارد فوق در اعلامیه اصول به مواردی پرداخته شده است که نیاز به مطالعه و مشارکت بیشتر کشورها را دارد تا ابعاد مختلف آن بیشتر مشخص و برای اجرا به اطلاع جامعه جهانی برسد. مثلا در یکی از بندهای اصول اساسی جامعه اطلاعاتی برای همگان به موضوعی تحت عنوان "دسترسی به اطلاعات و دانش" اشاره شده است. در بندهای دیگر به مواردی مانند: ظرفیت‌سازی و توانمند سازی، پرداختن به ابعاد اخلاقی جامعه اطلاعاتی، تشویق همکاریهای بین‌المللی، بهبود دسترسی ارزان، عمومی، فراگیر و عادلانه به فناوری و زیرساختهای ارتباطی اشاره شده است. اینگونه موارد باید در سطح جهانی معرفی و راهکارهای مناسب برای اجرایی شدن آن تهیه شود. سئوال اساسی آن است که چگونه می‌توان بدون ایجاد یک محیط مناسب و تربیت شهروندان با تفکری بر اساس توسعه کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات چنین آرزوهایی بزرگی را تحقق بخشید؟ چگونه می‌توان جوامع کوچکتر اطلاعاتی را شکل داد و از مجموعه این جوامع کوچک به جامعه اطلاعاتی جهانی رسید؟ مطمئنا توسعه شهرهای الکترونیک بهترین ایده برای تمرین ورود به جامعه اطلاعاتی جهانی خواهند بود.

درایران فرهنگ شهرهای الکترونیکی و اینترنتی در حال گسترش ا ست و کم‌کم باور مسئولین در درک نیاز حرکت به سمت و سوی شهرهای الکترونیکی در حال شکل گیری است. شاید در سال 1379 که برای اولین بار بحث شهرهای الکترونیکی مطرح و متاقب آن همایش جهانی شهرهای الکترونیکی و اینترنتی با جضور بیش از 1500 نفر از مسئولین و متخصصین ارشد کشور در حوزه‌های مختلف برگزلر شد موضوع برای کشورمان خنده دار و باور نکردنی بود و یا حداقل باور نداشتیم که فقط 5 سال بعد باید راهکار برون رفت از چالشهای شهر بزرگی مانند تهران را در ایجاد شهر الکترونیک جستجو کنیم. باید در هزاره سوم و شروع قرن 21 تسلیم پدیدههای حاصل تغییرات فناوریهی جدید باشیم و شهر الکترونیک را به عنوان یک نیاز و ضرورت هزاره سوم بپذیریم.

شهر الکترونیک یک اختراع و یا یک پیشنهاد نوآورانه نیست بلکه واقعیتی است که بر اساس نیاز جای خود را باز می‌کند. اگر امروز چشم خود را بر نیاز ببندیم فردا باید با پرداخت هزینه بیشتر قدم در اجرای آن بگذاریم.

شهر الکترونیک عبارت از شهری است که اداره امور شهروندان شامل خدمات و سرویسهاس دولتی و سازمانهای بخش خصوصی بصورت برخط (online) و بطور شبانه‌روزی، در هفت روز هفته با کیفیت و ضریب ایمنی بالا با استفاده از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربردهای آن انجام می‌شود. شهر الکترونیک ما را از دنیای یک بعدی که شهرهای سنتی و امروزی ما هستند، به دنیای دو بعدی می‌برد که دستاورد فناوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات دنیای اینترنتی می‌باشند. توجه کنیم که فناوری‌ها همچنان به سرعت توسعه می‌یابند و بزودی دنیای سه بعدی را عرضه می‌کنند که در آن‌صورت، ما شاهد شهرهای مجازی سه بعدی خواهیم بود که حتی تصور آن برایمان سخت است. شاید سئوال شود که آیا امکان ایجاد شهر الکترونیک برای کشور مانند ایران که با ساختارهای سنتی عجین شده است و در مقابل تغییر فناوریها همواره دنباله رو بوده است مقدور می‌باشد؟

اگر به خود اعتماد داشته باشیم و علمی فکر کنیم و دانش و علم را در کلیه امور زندگیمان بکار گیریم قطعاً نه تنها ایجاد شهر الکترونیک که پروژه‌های بزرگتر و پیچیده‌تر را که بر اساس توسعه ابزارهای نوین مانند فناوری اطلاعات و ارتباطات است به راحتی می‌توانیم انجام دهیم. یکی از مشکات اساسی در کشور ما در توسعه اینگونه پدیده‌ها پذیرش مسئولیت افرادی است که هیچ آشنایی به این موضوعات نداشته و گاها مخالف هم هستند و به عمد مسئولیت می‌پذیرند تا جلو آنرا بگیرند. اگر مسئولیت اینگونه خدمات به افراد متخصص، علاقمند و توانمند سپرده شود قطعا مشکل خاصی برای توسعه پدیده‌هایی مانند شهر الکترونیک نداریم.

اجرای شهر الکترونیک در چند مرحله انجام می‌شود، مراحل پیدایش، ا رتقاء، تعامل، تراکنش و یکپارچه‌سازی پنج مرحله توسعه اینگونه شهرها می‌توانند باشند. در اجرای شهر الکترونیکی باید به ارایه سبک زندگی الکترونیک و در خور عصر توجه داشت و باید توجه کرد که سبک زندگی سنتی برای جامعه اطلاعاتی، تضادها و نابهنجاری‌های خاصی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین یک الگوی مناسب زندگی با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه مورد نظر و مناسب در جامعه اطلاعاتی، یکی از برنامه‌های شهرهای الکترونیک است. توسعه شهرهای الکترونیک، دستاوردهای بسیاری را برای شهروندان، سازمان‌های شهری و دیگر ذینفعان شهر به همراه داشته است. بعضی از فعالیتهای شهرهای الکترونیکی عبارتند از:

1. فعالیت‌های بانکی: مثل پرداخت قبوض، برداشت پول از حساب، انتقال پول و غیره

2. فعالیت‌های اداری: مثل ثبت اسناد و املاک، درخواست پاسپورت و امثال آن

3. فعالیت‌های تجاری: مثل خرید و فروش کالا، موسیقی، فیلم و مواد غذایی

4. فعالیت‌های تفریحی: مثل بازیهای رایانه‌ای، بازدید از موزه‌ها و پارک‌ها

5. کسب اطلاعات: اخبار، روزنامه‌ها، نشریات، وضعیت آب‌و‌هوا، ترافیک شهری، ساعات پرواز هواپیماها و...

6. فعالیت‌های علمی: تحقیق در مورد پروژه‌ها، یافتن مقاله‌ها، دسترسی به منابع معتبر، کتابخانه‌‌ها و کتاب‌ها و تالیفات جدید

7. فعالیت‌های آموزشی: مدرسه، دانشگاه و سایر آموزشگاه‌ها

8. فعالیت‌های سیاسی: شرکت در انتخابات، اعلام‌‌ نظر ‌‌به مجلس و بخشهای سیاسی باز

9. فعالیت‌های مسافرتی: رزرو بلیط سفر، رزرو هتل و کرایه اتومبیل

10. کاریابی و درخواست کار: آگاهی یافتن از فرصت‌های کاری، پر‌‌کردن فرم درخواست کار، ارسال و گرفتن نتیجه.

11. فعالیت‌های درمانی: مراجعه به پزشک، دریافت دستورالعمل‌‌های ایمنی و اطلاع از تازه‌های پزشکی

12. فعالیت‌های تصمیم‌گیری: بهترین و‌ ‌خلوت‌ترین مسیر در شهر برای رسیدن به مقصد، بهترین رستوران برای صرف غذا، بهترین اماکن تفریحی و سایر بهترین‌ها

مطمئن هستم در صورتی که در کشور برنامه‌ریزیها بر اساس اولویتهای جهانی و واقعیتهای موجود جهان که حرکت بسوی جامعه اطلاعاتی است انجام شود، اجرای شهر الکترونیک در اولویت قرار می‌گیرد.

دکتر علی‌اکبر جلالی، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات

دمیان رشته های جدیدترین و سوال برانگیزترین رشته، رشته ای است به نام مهندسی فناوری اطلاعات. ایام انتخاب رشتهء داوطلبان ورود به دانشگاهها فرصت مناسبی است برای معرفی صحیح این علم به علاقمندان و احیانا زدودن استنباطهای نادرست از فناوری اطلاعات.

رشتهء مهندسی فناوری اطلاعات زیر مجموعهء رشته های صنعتی طبقه بندی می شود. چرا که هدف یک رشتهء صنعتی مانند مهندسی برق و یا مکانیک ارائهء راه حلهای مناسب برای حل مشکلات جوامع انسانی و در عین حال کاهش هزینه ها، صرفه جویی در وقت، افزایش بهره وری و در یک کلام آسایش انسان. IT نیز در جهت نیل به این هدف از ابزاری کارامد به نام اطلاعات استفاده می کند. IT دانشی است که روشهای جمع آوری، استفاده و انتقال اطلاعات را برای نیل به اهداف فوق ارائه می دهد.

آنچه که باعث اهمیت و ارزش زیاد این دانش شده است، تحولات سه دههء اخیر در فناوری کامپیوتر است. اکنون بر خلاف دو دهه پیش کامپیوتر از حالت یک ابزار تخصصی با کاربردهای خاص و منحصر به طبقه ای خاص درآمده و تبدیل به یک وسیلهء عمومی و کاربردهای زیاد شده است که در منازل، ادارات،  شرکتها، صنایع و ... حضور موثری دارد. فرصتی که این حجم زیاد اطلاعات دیجیتالی موجود در کامپیوترها و حضور کامپیوتر در همه جا به بشر می دهد استفاده سریع و ارزان از اطلاعات برای تصمیم گیری ها است.می توان در این فضای دیجیتالی تحقیق کرد، می توان گفتگو کرد، می توان تجارت کرد، می توان آموزش داد، می توان محیط را کنترل کرد، می توان اطلاعات را ذخیره کرد، می توان محاسبات پیچیده و شرایط مجازی را مدل کرد و ... با کمک ابزارهای دیجیتالی می توان کارهای مختلف انسان را خودکار کرد، می توان برای آینده تصمیم های صحیح گرفت، می توان به علوم دیگر کمک کرد، می توان اطلاعات را به نقاط دیگر منتقل کرد و از نقاط دوردست اطلاعات دریافت کرد، می توان انتخابات برگزار کرد، می توان دیگران را در اطلاعات سهیم کرد و ... . همهء این خدمات در سایهء حضور اطلاعات به اشکال مختلف به وجود آمده است.

هدف رشتهء مهندسی فناوری اطلاعات در ایران تربیت افرادی متخصص برای ایجاد سامانه هایی (Systems) است که این خدمات را برای سایر قسمتهای جامعه فراهم آورد. به عنوان مثال فرض کنید یک شرکت تجاری قصد دارد طی 10 سال به سود خالص مشخصی برسد. یک متخصص یک متخصص IT ابتدا به تحلیل و آنالیز شرایط این شرکت می پردازد و با توجه به شرایط بازار و اهداف مدیریت شرکت، به شکل راهبردی (strategic) برنامه ریزی کرده و در طول اجرای برنامه به شکل راهبردی پروژه را مدیریت می کند. برای پیاده سازی برنامهء تدوین شده، نیازها (requirements)  را تعیین می کند و با استفاده از روشهای بهینه، اقدام به پیاده سازی سخت افزاری و نرم افزاری برنامه می کند. مثلا یک شبکه بین قسمتهای مختلف طراحی می کند که اطلاعات قسمتهای مختلف را به سرعت جمع آوری و پردازش کند. اطلاعات بازار را جمع آوری کند و معاملات شرکت را بصورت الکترونیکی انجام دهد و از حجم بروکراسی بکاهد. با مدل کردن شرکت در کامپیوتر، شرایط شرکت را به طور مرتب کنترل کند و در عین حال مراقب باشد که اطلاعات محرمانه و متن مذاکرات و قراردادهای الکتریکی در شبکه محرمانه باقی بماند. به عنوان مثال دیگر فرض کنید زلزله ای در بم رخ داده و قرار است امکانات به سرعت به بم منتقل شود. احتمال بروز ترافیک زیاد است. می توان یک سیستم کنترلی الکترونیکی یا دیجیتالی در جاده ها نصب کرد که وضعیت جاده ها را خودکار به مرکز مخابره کرده و کامپیوتر مرکزی با استفاده از الگوریتمهای بهینه سازی (Optimization) مناسب ترین مسیر را برای محموله های بعدی معرفی کند.

بنابراین رشته مهندسی فناوری اطلاعات ترکیبی از مخابرات( سیگنال سیستم و ...)، صنایع(تحلیل سیستمها و ...)، مهندسی کامپیوتر(مهندسی نرم افزار، پایگاه داده، معماری و ...) و علوم کامپیوتر(ساختمان گسسته، ساختمان داده و ...) می باشد به اضافهء تکنولوژیهای جدیدی مانند راه حلهای الکترونیکی (E-Solutions: e-commerce, e-learning, etc.) ،محیطهای مجازی و سیستمهای چند رسانه ای (Multi-Media)  می باشد. بدیهی است توان ریاضی در هر کدام از قسمتها نقش پایه را ایفا می کند.

IT  حلقهء تکمیل کنندهء زنجیرهء برق-کامپیوتر-صنایع-MBA-مدیریت است. در این زنجیره هر چه به مدیریت نزدیک می شویم سهم فنی کم شده و بر جنبهء بهره برداری افزوده می شود. IT حلقهء اتصال این رشته هاست.   امروزه رشد فناوریهای دیگر مانند فناوری هسته ای، پزشکی، مکانیک و ... بدون استفاده از IT و ابزارهای اطلاعاتی مانند کامپیوتر قابل انجام نیست.

به مانند هر پدیدهء دیگر، فناوری اطلاعات در ایران و فضای اجتماعی جامعهء ایرانی، مانند موج وارد شده و فضای ایران را تحت تاثیر قرار داده است. استفادهء برخی از کشورهای جهان سوم (مانند مالزی) از IT و پیشرفتهای چشمگیر این کشورها از یک سو و نفوذ شبکه های اینترنتی و اطلاع رسانی به داخل مرزهای ایران در شکل گیری این موج موثر بوده است. این موج بسیاری از مفاهیم را دستخوش تغییر کرده است. مفاهیمی مانند بانکداری، تجارت، ارتباطات و گفتگوهای انسانی، ادبیات الکترونیکی و حکومتداری. تاثیر وبلاگها و سایتهای خبری امروز کمتر مورد تردید قرار می گیرد و کارایی شبکه های ارتباطی (مانند موبایل)، تجارت و آموزش الکترونیکی گویای حضور گستردهء IT در ایران است.

"IT آمده است که بماند" این تعبیر ماهاتیر محمد، نخست وزیر سابق مالزی است که با کمک این صنعت تحولی شگرفی در اقتصاد مالزی ایجاد کرد. اما نگرانی صاحبنظران ر ایرانی آن است که این موج ماندگار نباشد و جنبه های دیگرش مورد غفلت واقع شوند

چکیده: 
از ابتدای دهه 1380 با اوج گرفتن مباحث مربوط به سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در ایران، دانشگاههای کشور در صدد برآمدند تا دوره های مختلف تحصیلی را در این رشته ها برگزار نمایند. این خواسته با تصویب رشته مهندسی فناوری اطلاعات در دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد و رشته مدیریت فناوری اطلاعات در دوره کارشناسی ارشد به تحقق پیوست. در این مقاله سعی بر آن خواهیم داشت تا با مراجعه به سرفصلهای یکی از این رشته ها و نگاهی به گذشت حدود دو سال از شروع این رشته ها در ایران و همچنین اهداف فناوری اطلاعات در ایران بررسی کنیم که آیا این رشته ها با دروس خود و همچنین توانایی های دانشگاهی ما چه محصولاتی را پدید خواهند آورد؟ و آیا این محصولات مشکلات جامعه ما را حل خواهند نمود؟

کلمات کلیدی : فناوری اطلاعات_ دوره کارشناسی _ دانشگاه 



۱ـ مقدمه :
از ابتدای دهه 1380 با اوج گرفتن مباحث مربوط به سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در ایران، دانشگاههای کشور در صدد برآمدند تا دوره های مختلف تحصیلی را در این رشته ها برگزار نمایند. این خواسته با تصویب رشته مهندسی فناوری اطلاعات در دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد و رشته مدیریت فناوری اطلاعات در دوره کارشناسی ارشد به تحقق پیوست. در این مقاله سعی بر آن خواهیم داشت تا با مراجعه به سرفصلهای یکی از این رشته ها و نگاهی به گذشت دو سال از شروع این رشته ها در ایران و همچنین اهداف فناوری اطلاعات در ایران بررسی کنیم که آیا این رشته ها با دروس خود و همچنین توانایی های دانشگاهی ما چه محصولاتی را پدید خواهند آورد؟ و آیا این محصولات مشکلات جامعه ما را حل خواهند نمود؟ 
۲-فناوری اطلاعات چیست؟
Information Technology یک واژه نسبتاً جدید است و شاید جایگزین مناسب و خوبی نباشد که به زبان انگلیسی اضافه شده است. مترادف آن در فرانسه Informatique و در روسی Informatika می باشد.
برای بسیاری از مردم، فناوری اطلاعات مترادف با یک فناوری جدید است که از وسایل دارای ریز پردازنده استفاده می کند. مانند: ریزکامپیوترها، تجهیزات اتوماتیک، واژه پردازها و غیره . اما استفاده از دست ساخته های بشر برای گردآوری، تولید، ارتباطات، ثبت و ضبط، بازآرایی و استخراج اطلاعات به زمانی فراتر از زمان حاضر باز می گردد. برای حرفه ای ها، به معنای معرفی یک دوره جدید است. فناوری اطلاعات، اندیشه ای است برای آنکه اصول، رویه و واژگان کار با اطلاعات می تواند در یک الگوی سیستماتیک متحد رفتار کنند. بدبینان ممکن است بگویند که واژه فناوری اطلاعات فقط تلاش می کند که برخی از پیشرفتهای هدفمند تجاری الکترونیک و حرکات هدفمند سیاسی برای کنترل دستیابی به اطلاعات را ارزشمند سازد.
حقیقت پشت این رفتار هر چه باشد، برای آنکه فناوری اطلاعات بتواند به عنوان یک فناوری یعنی کاربرد یک علم کاربردی باشد، باید دانش شناخته شده ای از اطلاعات وجود داشته باشد. البته واژه علم اطلاعات بکار رفته و مورد استفاده قرار گرفته است و به شاخه ای از تقسیمات کتابداری با بازیابی اتوماتیک اسناد چاپی اطلاق شده است. اما با توجه به کلیه جوانب کار با اطلاعات، محدودیت های بسیار زیادی در این شاخه نوظهور از فناوری موجود است. بیان مناسب آن است که شخص باید به دانش فراوری سیستمهای الکترونیکی و علوم کامپیوتر چنان بنگرد که به تولیدات همگرای آنها صورت مشخصی بدهد.
در هر دو علم بدبینانی وجود دارند و این بدبینی هنگامی از بین خواهد رفت که علم اطلاعات به یک بلوغی برسد که بتوان آن را فناوری اطلاعات نامید. ما نباید برای این منظور در این مرحله فرمول دقیق و جامعی ارائه کنیم بلکه باید بیشتر تلاش شود که با مثالها توضیح داده شود و در بخشهای اصلی و اساسی شرح و بسط داده شود. مباحثی که بطور جاری، در زیر چتر فناوری اطلاعات قالب بندی می شوند. 

۳- رشته مهندسی فناوری اطلاعات:
در مقدمه سرفصل دروس رشته مهندسی فناوری اطلاعات چنین آمده است که :
" در اجرای اصول مختلف قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نظر به حجم عظیم اطلاعات از طرفی و نقش بلا انکار آن در کیفیت مدیریت و اداره امور و همچنین نقش ابزاری تکنولوژی کامپیوتر در کیفیت جمع آوری و سازماندهی اطلاعات از طرفی و نقش امکانات در نشر و انتقال سریع آن، پس از بررسی و مطالعه مباحث فنون کامپیوتر و شبکه های اطلاعاتی و همچنین مدیریت، دوره کارشناسی فناوری اطلاعات تدوین می گردد."
همچنین در همان جزوه اهداف دوره، تربیت کارشناسانی ذکر شده است که در زمینه مطالعه، طراحی، ساخت، راه اندازی و نگهداری سیستمهای سخت افزاری و نرم افزاری، جمع آوری، سازمان دهی، طبقه بندی، استفاده و انتقال اطلاعات تبحر لازم را داشته باشند و نقش و توانایی آنها به شرح زیر خواهد بود: 
۱- مطالعه، بررسی و امکان سنجی سخت افزار، شبکه و نرم افزار مورد نیاز 
۲- جمع آوری، سازماندهی و طبقه بندی اطلاعات
۳-ایجاد و نگهداری نرم افزارهای مورد نیاز مانند: پست فارسی، ابزار جستجوی اطلاعات فارسی، گفتگوی فارسی و ...
۴-طراحی و پیاده سازی شبکه های محلی
۵-مطالعه و بررسی ابزار مخابراتی مناسب برای انتقال اطلاعات
۶-مطالعه و بررسی سیستمهای نرم افزاری مناسب برای سازماندهی و استفاده اطلاعات مانند: سیستمهای عامل، سیستمهای بانک اطلاعاتی و ...
۷-مطالعه و شناسایی شیوه های جدید برای اطلاع رسانی

در ضرورت و اهمیت دوره نیز چنین آمده است :
۱-حجم عظیم اطلاعات و عدم امکان جمع آوری ، سازماندهی، انتقال و استفاده آنها به شیوه های سنتی
۲-نقش سرعت، دقت و صحت اطلاعات در مدیریت و عدم امکان تامین آنها بدون استفاده از تکنولوژی کامپیوتر و اینترنت.
۳-نفوذ روزافزون تجهیزات کامپیوتری و مخابراتی در جوامع بشری و لزوم ارتباط آنها به منظور اطلاع رسانی سریع.
۴-لزوم همگامی با جوامع بشری و استفاده از امکانات روز
در یک نگاه کلی به عناوین زیبای فوق و همچنین دروس طراحی شده برای دوره براحتی خواهیم فهمید که محصولات این دوره، اقیانوسهایی به عمق یک سانتی متر خواهند بود که حتی توانایی حداقل در بعضی موارد بالا را ندارند. تناقض فوق از آنجا ناشی می شود که طراحان رشته بر خلاف تعریف جهانی و استاندارد فناوری اطلاعات به عنوان یک اندیشه و باور، آن را ابزار اندیشیده و آنهم فقط یک ابزار بنام کامپیوتر.

جدا از دروس عمومی که طبق قوانین باید در تمامی رشته ها باشد، در دروس پایه این رشته: دروس ریاضی عمومی ۱ و۲ ـمعادلات دیفرانسیل _ آمار و احتمالات کاربردی _ کار گاه عمومی و فیزیک ۱ و۲به چشم می خورد.
ما چه حد ریاضیات از دانشجویان این رشته انتظار داریم. دید سنتی به وجود دروس ریاضی عمومی در تمامی رشته های مهندسی بدون توجه به نیاز آن رشته به این دروس نشأت گرفته از تفکر دهه ۱۹۶۰ آمریکاست که ما را بر آن داشته است که در تدوین رشته های جدید در سال ۲۰۰۰ نیز همان تفکر را پیگیری کنیم. در سر فصلهای بسیاری از دانشگاههای دنیا می بینیم که در کل سه یا چهار سال تحصیل دوره کارشناسی ، یک یا دو درس با نام " ریاضی کاربرد در مهندسی فناوری اطلاعات" که شامل : توابع یک و چند متغیره، حد، مشتق، انتگرال، جبر خطی، منطق، گراف، درخت، آمار و احتمال و ... است دارد. به عقیده نگارنده چنین درس ۴ یا ۶ واحدی به مراتب کاربردی تر و مورد استفاده تر از ۱۵ واحد از ۵ درس ریاضی است که دانشجو را در سال اول به خود مشغول می دارد. یا در رشته مهندسی فناوری اطلاعات چه لزومی به ارائه درس فیزیک ۱ که به مباحث مکانیک می پردازد وجود دارد و بدون ارتباط با درس فیزیک ۲ که به مباحث الکتریسیته می پردازد و برای این رشته موردنیاز، پیش نیاز است. بدیهی است که این دروس نه چندان مورد نیاز باعث می شود که مانند تمامی رشته های مهندسی که طراحی آنها به اوایل دهه ۱۳۶۰ بر می گردد، دانشجویان به جای پرداختن به مباحث اصلی رشته خود به دنبال خواندن دروسی باشند که به آنها نیاز جدی در ادامه نخواهند داشت و از رشته و دانشگاه زده می شوند که خود جای بحث مفصل دیگری خواهد داشت. البته جای خوشبختی است که نسبت به درس مهندسی نرم افزار، درس ریاضی مهندسی حذف شده است.
در بخش دروس اصلی، ۹۰% درس ها را دروس رشته مهندسی نرم افزار تشکیل می دهد با این تصور که کار اصلی فارغ التحصیلان با کامپیوتر است و این نشات گرفته از همان تفکر ابزاری به فناوری اطلاعات است نه اندیشه ای. به کامپیوتر به عنوان یک ابزار فناوری اطلاعات نگاه نشده بلکه به عنوان خود فناوری اطلاعات نگاه شده است. جالب آنست که در موضوعات درس مبانی کامپیوتر و برنامه سازی به تدریس زبان پاسکال اشاره شده است که سالهاست از رده خارج شده است. و جالبتر آنکه خود دانشگاههای طراح، در این درس زبان جاوا که یک زبان oop است و بسیار برای این رشته مفید است را تدریس می کنند. اگر بپذیریم نقش سخت افزار نیز در فناوری اطلاعات مهم است، از مجموع ۶۱ واحد دروس اصلی رشته، فقط۱۵  واحد را دروس سخت افزاری تشکیل می دهند و در بین آنها درسی بنام مبانی الکترونیک دیجیتال دیده می شود که به عقیده اهل فن، مباحثی که در این درس گنجانیده شده است ( از مشخصات عملی مدارات دیجیتال تا cmos) حدود ۱۲ واحد رشته مهندسی الکترونیک و ۸ واحد رشته مهندسی نرم افزار است که طبیعتاً تدریس همه این مباحث در یک نیمسال اولاً امکان پذیر نیست ثانیاً در صورت تدریس این موارد به مانند نک زدن گنجشک خواهد بود و به همان مبحث اقیانوسی به عمق یک سانتی متر باز می گردیم.
در دروس اصلی به درس اصول و مبانی مدیریت و همچنین درس رفتار سازمانی برخورد می کنیم که باز شامل حدود ۱۵ واحد رشته های مدیریت است ( سازمان_ منابع انسانی_ مالی_ بازاریابی_ رفتارسازمانی) که باز هم بدیهی است که استاد و دانشجو در این دروس، در کلاف سردر گمی گرفتار خواهند آمد که هر مبحث را آغاز و بدون پایان به مبحث دیگر خواهند پرداخت. جالب است در کلیه درس های این رشته به درسی مانند تجزیه و تحلیل سیستمهای اطلاعاتی یا سیستمهای اطلاعاتی مدیریت (MIS) که موضوعیت اصلی رشته می باشد بر نمی خوریم.دانشجو در این رشته یاد نمی گیرد که اگر در سیستمی می خواهد اندیشه فناوری اطلاعات را پیاده سازد باید آن را بشناسد و سپس دسترسی به اطلاعات را آسان سازد.
در دروس تخصصی رشته بدون آنکه دانشجو مفاهیم سیستمهای اطلاعاتی را بداند، یک راست به سراغ بحث کنترل پروژه فناوری اطلاعات رفته و بدون دانستن مفاهیم مدیریت استراتژیک یک راست به بحث مدیریت استراتژیک فناوری اطلاعات می پردازد که البته با مراجعه به مباحث و کتب مرجع معرفی شده ، متوجه می شویم که منظور استراتژیها در فناوری اطلاعات بوده که به مدیریت استراتیک تغییر نام داده است. در ذیل درسی بنام مهندسی فناوری اطلاعات 2 به بحث اخلاق کامپیوتری می پردازد که گرچه لازم است اما دانشجو با این نام درس و مباحث ذیل آن چه تعبیری خواهد داشت، بماند. در کل رشته از آشنایی دانشجویان با سیستم عامل XML ,UNIX,LINUX که احتیاج روزمره آنانست خبری نیست. گذشته از آنکه جای دروسی مانند e-Learning وGovernment e- و ... در این مباحث خالیست که البته درسی بدون سرفصل و مرجع به نام مباحث نو در فناوری اطلاعات صفحه سفیدی را در سرفصل به خود اختصاص داده است.

۴- وضعیت دانشگاهها:
با نگاهی به دانشگاههای مجری رشته متوجه خواهیم شد که رشته معمولاً در دانشکده های کامپیوتر ارائه می گردد و دانشکده خاص یا حتی درون دانشکده، دپارتمان خاص خود را ندارد. و جدا از کمبودهای مکانی، این از آنجا ناشی می شود که به این تصور نرسیده ایم که رشته ترکیبی از کامپیوتر، مدیریت و اطلاع رسانی است و این رشته، یک رشته نیست.
گذشته از این، وضعیت اساتید در این رشته نیزجای بحث دارد. همانطور که اشاره شد، رشته فناوری اطلاعات میان رشته ای بوده و یک رشته خالص نیست. متاسفانه قبل از راه اندازی رشته، به این حقیقت که لازمست ما در این رشته، اساتیدی میان رشته ای داشته ای داشته باشیم توجهی نشده است. مثلاً در درس تجارت الکترونیک لازمست استادی داشته باشیم که اقتصاد بداند، بازاریابی بداند، کامپیوتر بداند، با پروتکل های اینترنت و امنیت آشنا باشد. حال در کل جامعه ایران چند نفر برای تدریس چنین درسی داریم؟ ما همیشه در طراحی رشته های میان رشته ای، ترکیب موضوعات را به دانشجو واگذاشته ایم. درس های متنوع از رشته های مختلف را طراحی کرده ایم و اساتیدی متبحر در هریک از رشته ها را به کلاس فرستاده ایم و از دانشجو خواسته ایم خودش مباحث را ترکیب کند و رشته اش را بدست آورد که این مطلب در رشته فناوری اطلاعات ما را به ترکستان خواهد برد. در طراحی دروس هم همین امر مشاهده می شود. درس های گسسته از سه رشته طراحی کرده ایم اما از دروس ترکیبی به ندرت استفاده کرده ایم، چون استاد ترکیبی نداریم . جالب آنست که بر حسب دانسته های استادمان درس طراحی کرده ایم نه بر حسب نیاز دانشجویمان. و با این طراحی انتظار هم نداریم تا دانشجویان ترکیبی هم داشته باشیم. دانشجویان از هر مطلب چیزی می دانند اما در حقیقت خاصیتی کاربردی ندارند چون ترکیبی درس نخوانده اند. بجای آنکه ابتدا تعدادی از اساتید را برای دوره های تخصصی ترکیبی مانند: تجارت الکترونیک_ آموزش الکترونیک و ... به خارج اعزام کرده و سپس رشته را راه اندازی کنیم، خیال خود را راحت کرده و دروس گسسته طراحی کرده ایم و در واقع صورت مساله را پاک کرده ایم.
متاسفانه در کشورمان همیشه برنامه ای را اجرا کرده ایم و سپس به دنبال نیازهای اجرایی آن گشته ایم. برای رشته ، استاد، کتاب، مقاله و ... تهیه نکرده ایم و رشته را راه اندازی کرده ایم.